Największe jaskinie na świecie
Turystyka związana z eksplorowaniem jaskiń to coraz popularniejsza forma rozrywki, oferowana przez biura podróży z całego świata. Część z odkrytych grot została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO ze względu na ich wyjątkowe walory krajobrazowe.
Największa jaskinia na świecie – Hang Son Doong
Największa jaskinia na świecie, znajdująca się na terenie Parku Narodowego Phong Nha-Kẻ Bàng w Wietnamie, została zbadana dopiero w 2009 roku przez grupę brytyjskich grotołazów. Po raz pierwszy do jamy Hang Son Doong w 1991 roku dotarł mieszkaniec pobliskiej wioski, jednak trzeba było czekać jeszcze 18 lat na dokładne pomiary największej atrakcji prowincji Quảng Bình.
Jaskinia, położona w centralnej części Wietnamu w pobliżu granicy z Laosem, niecałe 450 kilometrów na południe od Hanoi, liczy ponad 5 kilometrów długości, 200 metrów szerokości i 150 metrów wysokości. Tutejsze stalagmity również uważane są za największe na świecie – osiągają nawet 70 metrów wysokości. Lokalne władze udostępniły jaskinię zwiedzającym, jednak ich liczba jest bardzo ograniczona – eksplorowanie Hang Son Doong w małej, zorganizowanej grupie kosztuje 3000 USD. Nie tylko wygórowana cena jest powodem niewielkiej liczby pozwoleń na wejście do groty, bowiem wycieczka w głąb wąskich korytarzy zajmuje aż 7 dni i 6 nocy. Z pewnością nie będą to zmarnowane pieniądze, bo na żądnych przygód turystów czekają podziemne wodospady i rwąca rzeka, a w miejscu, gdzie strop uległ zawaleniu również przepiękna dżungla zamieszkiwana przez małpy, nietoperze i kolorowe dzioborożce.
Do Hanoi kursują samoloty z Warszawy, Krakowa, Wrocławia, Poznania, Katowic, Szczecina i Gdańska. Przesiadki przewidziano np. w mieście Ad-Dauha (Doha) w Katarze, w Bangkoku, Moskwie czy Paryżu.
Jaskinie Szkocjańskie w Słowenii
Jaskinie Szkocjańskie to zespół grot krasowych na obszarze Słowenii, których aktualnie zbadana łączna długość wynosi blisko 6 kilometrów. Cechą charakterystyczną tego obszaru chronionej biosfery jest imponujący system korytarzy wydrążony przez podziemną rzekę Rekę, a także wysokie komory z bogatą szatą naciekową. Szlak wędrowny udostępniony turystom obejmuje odcinek liczący 3 kilometry, zaś jego początek znajduje się w wiosce Matavun – 5 kilometrów na wschód od autostrady Lublana-Koper.
Półtoragodzinna trasa turystyczna wiedzie wąskim mostem poprzez galerię zawieszoną kilkadziesiąt metrów nad korytem Reki. Temperatura wewnątrz jaskini wynosi około 12 stopni Celsjusza, dlatego przed przystąpieniem do wycieczki należy zaopatrzyć się w ciepłą, nieprzemakalną odzież i wygodne, antypoślizgowe obuwie. Wejście na teren obiektu możliwe jest wyłącznie z przewodnikiem oprowadzającym grupy niemiecko-, angielsko- i słoweńskojęzyczne. Jamy Szkocjańskie od 1986 roku znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Do Lublany kursują niedrogie bezpośrednie połączenia lotnicze z Warszawy i Krakowa. W pobliżu Matavun największa baza noclegowa jest w Divača – miejscowości oddalonej o około 5 kilometrów od jaskiń.
Park Narodowy Jaskini Mamuciej
Na północnej półkuli również znajdują się największe jaskinie na świecie. Jedna z nich, rekordowa pod względem długości, mieści się na obszarze Parku Narodowego Jaskini Mamuciej, niecałe 160 kilometrów na południe od Louisville w stanie Kentucky. Obszar, odwiedzany corocznie przez blisko 2 miliony turystów, od 1981 roku figuruje na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Teren parku obejmuje trzy systemy jaskiń – Kryształową wewnątrz sieci Flint Ridge, Joppa Ridge oraz największą z nich – Jaskinię Mamucią. Jama licząca 456 kilometrów jest trzykrotnie dłuższa niż jakikolwiek podziemny korytarz na świecie. Istotnym elementem obszaru chronionej przyrody jest ekosystem, łączący faunę pod ziemią oraz bogatą florę na powierzchni, którego wspólnym elementem jest Zielona Rzeka. Dla zwiedzających przeznaczono 19 kilometrów oznakowanych tras, przecinających korytarze jaskiń. Wszystkie szlaki liczą 320 kilometrów, jednak w większości są wyłączone z oferty turystycznej.
Po uzyskaniu niezbędnej wizy do Stanów Zjednoczonych można dostać się samolotem z lotniska Warszawa-Okęcie. Przesiadki przewidziano w Londynie i Chicago lub w Paryżu i Atlancie. Międzynarodowy port lotniczy Louisville mieści się w hrabstwie Jefferson na północy stanu Kentucky.
Największe jaskinie na świecie – Jewel Cave
Drugą najdłuższą jaskinią na świecie jest Jewel Cave, usytuowana w łańcuchu górskim Black Hills w Południowej Dakocie. Posiada tylko jedno naturalne wejście, którego strzeże amerykański pomnik narodowy – Jewel Cave National Monument, zarządzany przez Służbę Parków Narodowych.
Obszar chronionej przyrody został ustanowiony z inicjatywy prezydenta Theodore’a Roosevelta 7 lutego 1908 roku. Zbadane korytarze Jewel Cave zajmują około 230 kilometrów, jednak przypuszcza się, że poza granicami parku może istnieć jeszcze wiele nieodkrytych, podziemnych tras. Głębokość jaskini wynosi 193 metry, zaś jej najwyższy punkt wznosi się na wysokości 1648 metrów nad poziomem morza. Zwiedzanie Jewel Cave jest możliwe przez cały rok, choć ze względu na wzmożone zainteresowanie obiektem w okresie letnim – zaleca się wcześniejsze rezerwacje biletów wstępu.
Port lotniczy położony najbliżej Jewel Cave National Monument, obsługujący połączenia samolotowe z Polski, znajduje się w Aberdeen w stanie Południowa Dakota. Kursy z Gdańska przewidują dwie przesiadki na lotnisku w Amsterdamie i Minneapolis-St. Paul lub trzy przesiadki w Kopenhadze, Chicago i Minneapolis-St. Paul.
Jaskinia Optymistyczna na Ukrainie
W pobliżu ukraińskiej wsi Korolówka w obwodzie tarnopolskim znajduje się najdłuższa jaskinia gipsowa na świecie i zarazem największy system jaskiniowy Eurazji. Tworzy labirynt zawiłych korytarzy o długości przekraczającej 230 kilometrów. Jej eksploracja dostępna jest jedynie dla doświadczonych grotołazów po okazaniu zezwolenia lwowskiego klubu speleologicznego „Cyklop”. Jaskinia Optymistyczna została odkryta w 1966 roku. Wówczas to jej długość oszacowano na zaledwie 3 kilometry. W podziemiach ukraińskiej jamy można podziwiać niespotykane nigdzie indziej formy kryształów – głównie gipsów i skałotwórczych kalcytów. Największe jaskinie na świecie – Jaskinia Mamucia i Jewel Cave nie mogą pochwalić się tak skomplikowaną siecią niewielkich, niemal bliźniaczych korytarzy, rozciągających się na obszarze o powierzchni przekraczającej 215 tysięcy kilometrów kwadratowych.
Najbliżej wsi Korolówka znajduje się międzynarodowy port lotniczy Iwano-Frankiwsk, oddalony o 130 kilometrów od Jaskini Optymistycznej. Połączenia samolotowe, z przesiadką w Kijowe, startują z Warszawy i Krakowa. Najwięcej hoteli o zróżnicowanym standardzie można znaleźć w Tarnopolu – 115 kilometrów na północ od Korolówki. Bliżej wsi leży miasteczko Borszczów, oddalone o 11 kilometrów na północnym-wschodzie.