Cerkiew Wasyla Błogosławionego w Moskwie

Trudno wyobrazić sobie Moskwę bez charakterystycznych cebulastych kopuł wieńczących prawosławne świątynie. Położona na Placu Czerwonym cerkiew Wasyla jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów w rosyjskiej stolicy. Warto poznać nieco mniej znane fakty o tym imponującym zabytku.

Cerkiew Wasyla Błogosławionego w Moskwie – najpiękniejsza pamiątka zwycięstwa

W historii Rosji wiek XVI zapisał się pasmem spektakularnych zwycięstw. Rozbicie przez oddziały Iwana Groźnego wojsk chanatów zabezpieczyło południowe granice państwa. Jako wota dziękczynne za militarne sukcesy car postanowił ufundować siedem cerkwi na pamiątkę siedmiu zwycięstw nad Tatarami. W 1555 roku władca rozpoczął budowę kompleksu świątyń we wschodniej części Placu Czerwonego. Miejsce wybrano nieprzypadkowo. Cerkiew Wasyla Błogosławionego, wchodząca w skład całości zabudowań, powstała w miejscu pochówku świętego, który został ogłoszony jej patronem. Do dziś wchodzi ona w skład powstałego wówczas Soboru Opieki Matki Bożej na Fosie.

Legenda ślepego architekta

Jedną z najpopularniejszych opowieści związanych ze świątynią jest opowieść o jej projektancie. Cerkiew Wasyla Błogosławionego w Moskwie powstała według koncepcji pskowskiego architekta Postnika Jakowlewa, zwanego również Barma (część badaczy uznaje, że jest to dwóch artystów, jednak zdania w tej kwestii są podzielone). Według legendy car był pod wielkim wrażeniem powstałego obiektu. Nie chcąc, aby na świecie powstała druga, równie piękna cerkiew car miał nakazać oślepienie Barmy. Opowieść ta jest jednak jedynie elementem czarnej legendy Iwana Groźnego. W rzeczywistości, uzdolniony architekt brał również udział w budowie Soboru Zwiastowania na terenie kazańskiego kremla. Oczywiście byłoby to niezmiernie trudne, gdyby rzeczywiście wcześniej został pozbawiony wzroku przez okrutnego władcę.

Symbole i zaburzona symetria

Na pierwszy rzut oka mogłoby wydawać się, iż dziewięć kopuł jakie posiada Cerkiew Wasyla Błogosławionego w Moskwie rozmieszczone zostało całkowicie przypadkowo. Jest to jedynie złudzenie, ponieważ oryginalne osiem cebulastych kopuł otacza najwyższą – dziewiątą. Symbolizują one osiem dni walk o zdobycie Kazania. Symetrię obiektu burzy dobudowana w 1588 roku dziewiąta kopuła. Jest ona niezwykle bogato udekorowana. Szczególną uwagę zwracają złote piramidki zdobiące stożek będący jej podstawą.

Ikona rosyjskiego baroku

Wspaniałe, kolorowe kopuły cerkwi są jedną z najpiękniejszych wizytówek Moskwy. Jednak niewielu turystów zdaje sobie sprawę, iż początkowo wszystkie kopuły były w jednakowy sposób pozłacane. Dopiero w latach 70 XVII wieku, po gruntownej przebudowie, świątynia nabrała charakterystycznego bajkowego wyglądu. Doskonale wpisuje się tym samym w założenia rosyjskiej odmiany baroku znanej jako styl naryszkinowski. Nazwa ta pochodzi od nazwiska rodu bojarów, którego członkowie znani byli z fundowania przepięknych cerkwi.

Jak Stalin uratował cerkiew?

Jedną z ciekawszych anegdot związanych z cerkwią jest ta związana z czasami, kiedy to komuniści przejęli władzę w Rosji. Początkowo planowano wyburzyć cerkiew na pogrzebie Lenina w 1924 roku. Później, obiekt stał się przeszkodą w urbanistycznym planie sporządzonym przez bolszewików. Łazar Kaganowicz, autor projektu, według założeń którego cerkiew miała zostać wyburzona przedstawił swoje pomysły Stalinowi. Jednakże, według anegdoty, dyktator miał wskazać na miejsce, gdzie znajduje się świątynia i powiedzieć „Łazarze, odłóż to na miejsce”. W taki sposób miała uratować się najpiękniejsza z moskiewskich cerkwi.

Poznawanie wnętrza cerkwi

Równie pięknie jak fasada prezentuje się wnętrze świątyni. Całość podzielona jest na kilka poziomów, do których prowadzą wąskie korytarze. Największą atrakcją znajdującą się na parterze cerkwi jest trumna, w której spoczywa ciało św. Wasyla. Wykonana całkowicie ze srebra, wydaje się niemal nietknięta zębem czasu. Na wyższych poziomach świątyni można podziwiać wprost imponujący ikonostas. Jest to wykorzystywana w kościele prawosławnym ściana, na której umieszcza się ikony. Wnętrze można podziwiać od poniedziałku do piątku w godzinach 11:00-18:00 za opłatą w wysokości około 93 RUB.