Szczepienia przed podróżą

Jak dbać o zdrowie podczas podróży? Na co zwrócić szczególną uwagę przed wyjazdem? Nieważne czy wybierasz się tuż poza granice Polski, czy na drugi koniec świata. Sprawdź, jak dobrze się do tego przygotować i uniknąć przykrych niespodzianek, uniemożliwiających lub znacznie utrudniających czerpanie radości z upragnionego wypoczynku.

Planując wymarzone wakacje, warto wcześniej zadbać o odpowiednie szczepienia. Przed podróżą zaopatrz się również w leki, które pomogą Ci minimalizować ewentualne zakażenia. Zorientuj się także, jak działa służba zdrowia w kraju, do którego planujesz się udać i oczywiście wykup odpowiednie ubezpieczenie pokrywające koszty leczenia.

Obowiązkowe szczepienia przed podróżą

Jedynym obowiązkowym szczepieniem podczas wjazdu do niektórych krajów tropikalnych jest szczepienie przeciw żółtej febrze (tzw. żółtej gorączce), przenoszonej przez komary. Wymóg ten istnieje głównie w krajach afrykańskich, do których należą m.in.: Niger, Gwinea Bissau, Mali, Sierra Leone, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Ghana, Togo, Benin, Burkina Faso, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Gabon, Burundi, Angola, Ruanda, Wyspy Świętego Tomasza, Wyspa Książęca.

W Ameryce Południowej obowiązek ten dotyczy jedynie podróżujących do Gujany Francuskiej. W wielu państwach leżących w strefie tropikalnej, zwłaszcza w Ameryce Południowej (Dolina Amazonki), a także w Afryce, nie ma co prawda obowiązku zabezpieczenia się przed żółtą febrą, jest to jednak zalecane. Warto również zwrócić uwagę, że w niektórych państwach obowiązek udokumentowania odporności na żółtą gorączkę dotyczy jedynie osób przyjeżdżających z krajów dotkniętych tą chorobą. Tak jest na przykład w Brazylii. Szczepienie należy wykonać przynajmniej 10 dni przed wyjazdem i jest ono ważne 10 lat. Trzeba pamiętać, że dowodem zaszczepienia jest wpis do międzynarodowej książeczki szczepień.

Poza regułami wynikającymi z Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych, określone kraje mogą nakładać obowiązek szczepień na podstawie własnego prawa wizowego. Obecnie dotyczy to Arabii Saudyjskiej, która wymaga od przebywających na jej terenie uodpornienia od zakażeń meningokokowych. Zaleca się również wykonanie tego szczepienia u osób, które wybierają się do Afryki Środkowej (pas krajów od Senegalu do Etiopii). O odporność od zakażeń meningokokami należy zadbać przynajmniej dwa tygodnie przed wyjazdem.

Przezorny zawsze ubezpieczony, czyli szczepienia zalecane na całym świecie

Przed wyjazdem praktycznie do wszystkich krajów świata zaleca się wykonanie szczepień przeciw błonicy, tężcowi oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. W Polsce pierwsze dawki tych szczepionek podawane są obowiązkowo już w pierwszym (WZW typu B) oraz drugim miesiącu życia (błonica, tężec, krztusiec). Ponadto, w przypadku szczepionki przeciwko błonicy i tężcowi, zaleca się przyjęcie dawki przypominającej przed wyjazdem, zwłaszcza do krajów tropikalnych lub rozwijających się. Jest ona skuteczna przez 10 lat. Natomiast jeśli chodzi o żółtaczkę typu B, odporność jest wieloletnia. Warto jednak skonsultować się z lekarzem przynajmniej dwa miesiące przed wyjazdem, gdyż jeśli będzie konieczność powtórzenia szczepienia, przed podróżą należy przyjąć dwie dawki w odstępie miesiąca. Jest to szczególnie ważne przy wyjazdach do Europy Wschodniej, Azji, Afryki oraz Ameryki Środkowej i Południowej.

Bardzo często rekomenduje się również zabezpieczenie się przed wścieklizną. Szczepionkę podaje się w trzech dawkach w odstępach 7 i 21 dni. Należy również pamiętać o dawce uzupełniającej, przyjmowanej po roku. Tak zastosowana szczepionka daje odporność na okres co najmniej pięciu lat. Najczęściej zaleca się szczepienia ochronne osobom wyjeżdżającym do Afryki, Azji oraz Ameryki Środkowej i Południowej.

Podróżowanie po krajach rozwijających się

Jeśli wybierasz się do państw o niskim poziomie higieny, zwróć uwagę na szczepienia przeciwko durowi brzusznemu, WZW typu A, poliomyelitis (chorobie Heinego-Medina) oraz cholerze. Podstawowym zagrożeniem jest w tym wypadku spożywanie zakażonych pokarmów i napojów. Poza szczepionką warto więc zadbać o to, by podczas podróży pić wodę tylko z pewnego źródła (najlepiej butelkowaną). Istnieją też metody jej uzdatniania, takie jak: chemiczne preparaty, filtry czy lampy z ultrafioletem, w które warto się zaopatrzyć jeszcze przed wyjazdem. Pamiętaj także, by zawsze mieć przy sobie podstawową apteczkę podróżną, która może się bardzo przydać nawet po niewinnie wyglądającym wypadku.

Zdecydowanie najczęściej zaleca się wykonywanie szczepień przeciwko durowi brzusznemu oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A. Szczepienie przeciw durowi brzusznemu powinno zostać wykonane przynajmniej tydzień przed wyjazdem i daje odporność na okres trzech lat. Jeśli natomiast chodzi o WZW typu A, przed wyjazdem należy przyjąć przynajmniej jedną dawkę szczepionki, drugą natomiast po 6-12 miesiącach. Wykonanie obu szczepień zaleca się przy podróżowaniu po większości krajów Azji, Afryki oraz Ameryki Środkowej i Południowej.

Znacznie mniejsze jest ryzyko wystąpienia zakażenia poliomyelitis oraz cholerą. Przeciw poliomyelitis warto zaszczepić się, wybierając się do niektórych państw Azji Południowo-Wschodniej i Południowej oraz środkowej Afryki. Szczepienie przeciwko tej chorobie znajduje się w kalendarzu obowiązkowych szczepień dzieci i młodzieży w Polsce. Zaleca się jednak przyjęcie dawki przypominającej przed podróżą. Daje ona odporność przynajmniej na 10 lat. Natomiast szczepienie przeciwko cholerze dotyczy osób szczególnie podatnych na choroby przewodu pokarmowego, wyjeżdżających do krajów rozwijających się Azji, Afryki oraz Ameryki Środkowej i Południowej. Przyjmuje się dwie dawki doustnie w odstępie siedmiu dni, co najmniej tydzień przed wyjazdem. Szczepionka uodparnia na okres dwóch lat.

Kraje wysoko rozwinięte

Jeśli podróżujesz po krajach klimatu umiarkowanego Europy i Azji (do wysokości 1400 m n.p.m.), zaleca się przyjęcie szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Powinieneś o to zadbać na klika miesięcy przed wyjazdem, gdyż podaje się ją w trzech dawkach (przy czym drugą nie wcześniej niż po miesiącu, a trzecią – po pół roku).

Działania profilaktyczne, czyli jak chronić się przed malarią

Znacznie trudniejsza jest ochrona przed malarią. Ta groźna choroba, przenoszona przez komary, występuje obecnie w ponad stu krajach świata, leżących w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Niestety nie wynaleziono na razie skutecznej szczepionki. Przed podróżą zaleca się więc wizytę u lekarza specjalisty od chorób tropikalnych, który pomoże dobrać odpowiednie środki chemio-profilaktyczne, biorąc pod uwagę kierunek, termin oraz długość podróży. Przyjmowanie leku zaczyna się już przed wyjazdem i kontynuuje po powrocie, dlatego ważne jest, by nie zostawiać tej kwestii na ostatnią chwilę. Na miejscu można również stosować środki doraźne (maści, żele, spraye). Warto również zainwestować w moskitierę. Trzeba pamiętać, że nawet zastosowanie wszystkich wymienionych metod, nie daje 100% ochrony przed tą groźną chorobą, dlatego najmniejsze podejrzenie malarii należy natychmiast skonsultować z lekarzem.

Jak przygotować się do podróży samolotem?

Planując wakacyjną wyprawę, coraz częściej wybiera się samolot jako środek transportu, gdyż jest on przede wszystkim szybki i dość komfortowy. Najlepiej skonsultować się z lekarzem, który dokładnie opowie, jakiego typu dolegliwości mogą Ci towarzyszyć podczas lotu.

Choroba lokomocyjna może wystąpić również w samolocie. Przed wylotem najlepiej zjeść lekki posiłek i wypić herbatę z imbirem. Na pokładzie warto usiąść przy oknie i obserwować zmieniający się krajobraz. Nieprawdą jest, że należy spożywać alkohol. Lepiej zamienić go na duże ilości wody. Częstą dolegliwością podczas lotu jest zatykanie i ból uszu, związane ze zmianą ciśnienia. Najprostszą metodą ich minimalizowania jest żucie gumy, picie wody małymi łykami, ziewanie lub delikatne wydmuchiwanie powietrza nosem. Przy dalekich podróżach pojawiają się także dolegliwości związane ze zmianą strefy czasowej (zmęczenie, ból głowy). Najlepszym lekarstwem w tym wypadku jest sen.